İkinci el cep telefonlarında yeni dönem

 Kullanılmış cep telefonlarının onarılması veya değiştirilip sonraki kullanıcıya hazır hale getirilmesi için belirlenen kurallar hem vatandaşı hem esnafı memnun etti.

Türk Standartları Enstitüsü (TSE) tarafından kullanılmış cep telefonlarının yenilenip ekonomiye kazandırılması ve güvenli biçimde kullanılması amacıyla 'İş Yerleri- Cep Telefonu (İkinci el) Yenileme Merkezleri İçin Kurallar' standardı yayınlandı. Cihazların yenilenerek ekonomiye kazandırılması için belirlenen kurallar hem vatandaşı hem esnafı memnun etti. 'Yenilenmiş ürün' ibaresiyle satışa sunulacak ürünlerin elektronik kimlik bilgilerinin değişmeyeceği açıklanırken, önceki kullanıcıya ait tüm verilerin yok edileceği ve tüm fonksiyonlarının gerektiği gibi çalıştığının tespitinin yapılacağı açıklandı.

"İNSANLAR CİHAZIN YENİLENMİŞ OLDUĞUNU BİLEREK SATIN ALACAK"

Elektronik ürün satışı yapan Engin Tarhan, onarılarak yenilenmiş telefonun devlet güvencesine alındığını belirterek, "Satış yaparken de zorluk çekmeyiz. İnsanlar bu uygulamada telefonu görecek, yenilenmiş olduğunu bilerek satın alacak. Bizler de karlı çıkacağız. Onarım işleminin ardından deneme süreleri oldukça önemli" dedi. Mevcut ürünleri yenilemenin daha faydalı olacağını savunan Tarhan, böylelikle sıfır ürün yerine 'sıfır ayarında onarılmış ürün'ün satışının yapılacağını, böylelikle fiyatın da oldukça düşeceğini söyledi. Tarhan, "Ucuza sattığımız için daha çok satış yapacağız. Telefonların kimlik doğrulaması yapılacak. Kayıp- çalıntı gibi ihtimallere dikkat ediyoruz. Belirlenen prosedürlere bağlı kalarak telefonları alacağız. İsrafa karşıyız. Bunun yıllardır peşindeydik. Çok şükür şu anki sistem sayesinde, cep telefonları çöpe gitmeyecek" diye konuştu.

İkinci el cep telefonu satın alırken tedirginlik yaşadığını söyleyen Bilal Esen, "Devlet güvencesinde olması vatandaş için çok iyi. Devletin bu duruma el atması çok iyi olmuş. İstediğimizi alabileceğiz" dedi. Rıdvan Karahan da, "Özellikle son zamanlarda telefon fiyatları çok yükseldi. Bu şekilde telefon fiyatları herkesin alabileceği seviyeye gelecektir" diye konuştu.

Cep telefonu fiyatları arttı, klon satışları patladı

 Yüksek kur ve vergi oranlarına bağlı olarak fiyatların artmasının yanı sıra taksit sayısının düşürülmesiyle cep telefonu almakta zorlananlar, 'klon' olarak tanımlanan IMEI numarası değiştirilmiş ya da kopyalanmış telefonlara yöneldi.

Koronavirüs salgını birçok alanda satış kaybına yol açsa da cep telefonu satışları bu dönemde başarılı bir grafik çizdi ve 10 milyon 500 bin adete ulaştı. Ancak yüksek vergiler ve taksit sınırlamasıyla birlikte kurda yaşanan artışın etkisi, elektronik kimlik bilgisi (IMEI numarası) değiştirilmiş ya da kopyalanmış cihaz anlamına gelen klonlanmış telefon satışlarının katlanmasına neden oldu.

Dünya'dan Yener Karadeniz'in haberine göre, 2020’de cep telefonu fiyatının ortalamada 3 bin 600 TL’yi aşması ile klonlanmış telefon satışları 2 milyon adedi aştı. Yasal olmayan yollarla getirilen cihazlara yapılan bu uygulama ile tüketici ilk aşamada yüzde 3040’a varan fiyat avantajı elde etse de ülke bu nedenle yılda yaklaşık 2 milyar TL’ye yakın vergi kaybı yaşıyor. Kullanıcı ise kısa aralıklarla klonlama işlemini yenilemek zorunda kalıyor. 

'Data havuzuna 2 yıl sınırı getirilmeli'

Mobil İletişim Araçları ve Bilgi Teknolojileri İş Adamları Derneği (MOBİSAD) Başkanı Mustafa Kemal Turnacı, klonlanmış telefon satışının önüne geçilmesi için sektöre yönelik regülasyon getirilmesi ve eski cep telefonu kimliklerinin güvenliğinin sağlanması gerektiğini söyledi.

Turnacı, "Son 7 sene içinde satılan cihazlarda ciddi bir data oluştu. Çekmecelerimizde yedek beklettiğimiz telefonlar var ve bunların IMEI numarası haberimiz olmadan çalınıyor. Devlet IMEI numarasının çalınmamasını sağlamalı, bunu güvence altına almalı. 7 sene sinyal alınmayan cihazların havuzdan çıkarılma uygulamasının 2 seneye düşürülmesini istiyoruz. Kayıt dışı klonlama en basit yönü ile bu şekilde çözümlenebilir. Bu, vatandaşa da ülkeye de katkı sağlayacak, yıllık satış adeti 10 milyon 500 binden 13 milyona çıkacaktır. Söz konusu tedbirin de etkisi ile 2 milyar TL’lik ek vergi geliri sağlanacaktır” dedi

Sektörde 22 bin satış noktası ve 170 bin çalışan bulunduğunu belirten Turnacı, sektöre yönelik düzenlemelere ilişkin de şu ifadeleri kullandı:

"Bugün Türkiye’nin en büyük doğal ağlarından biriyiz. 20 yılı aşkın süredir varlığını devam ettiren sektörde kendini çok fazla geliştiren firmalar olduğu gibi sektöre zarar veren, kayıt dışılığa itenler de bulunuyor. Dünyada en yüksek vergiler ile hizmet ediyoruz. Yurtdışı ile fiyat makasımız açıldığı için vatandaşlar alternatif yollara başvuruyor. Şu an kayıt dışılık klonlama yöntemi ile hat safhaya ulaşmış durumda. 10,5 milyon adet sıfır telefon satışına karşılık 2 milyonu aşkın klonlanmış telefon satışı ve 20 milyon da ikinci el cep telefonu satışı gerçekleştiriliyor. IMEI kopyalama, bir iş modeli haline geldi. Saha satış kanallarında kuralların oluşturulması ve sertifikasyon bu nedenle çok önemli. Saha satış kanallarında denetim yapılmadığı için kayıt dışına yönelen noktalar kendine avantaj sağlayarak işini doğru yapan üyelerimize haksız rekabet alanı oluşturuyor. Firmalarımızı bazı kuralarla doğru yöne yönlendirmeliyiz. Bu konuda sertifikasyon ve denetim olmalı.”

'Marketlerin payı yüzde 15'

Öte yandan zincir marketlerde cep telefonu satışına yönelik tepkisini de dile getiren Turnacı, bu durumun da haksız rekabete yol açtığını söyledi. Turnacı, şöyle konuştu:

"Herkesin her işi yapabildiği bir dönemdeyiz. Sektör mensubu cep telefonunu satmak için kira ödüyor, istihdam sağlıyor ve emlak sektöründen yeme içme sektörüne kadar birçok alana katkı sağlıyor. Ama zincir marketlerin hiçbiri bunu yapmıyor. Biz bu işi eşit şartlarda yapalım istiyoruz. Aksi halde sektörel gelişimden bahsetmemiz mümkün değil. Akıllı telefonların marketlerde satılması sıkıntılı bir konu ve zaman içinde de problemler artacak. Bu da uzun vadede cari açığı olumsuz etkileyecek ve ülkenin teknoloji çöplüğüne dönüşmesine yol açacaktır."

Turnacı’nın verdiği bilgilere göre, zincir marketlerin cep telefonu satış oranı toplam satışın yüzde 15’ine ulaşmış durumda.

Cep telefonlarında 'yerli' ucuzluğu

 Giriş seviyesi cep telefonu fiyatlarında yerli üretimin avantajı görülmeye başladı. Vergi nedeniyle 3.000 TL bandına çıkan fiyatlar, Samsung’un ilk yerli üretim modellerini piyasaya sunmasıyla 1.300 - 1.500 TL’ye düştü.

Türkiye’de cep telefonunda yerli üretim hamlesinin sonuçları fiyatlarda görülmeye başladı. Önceden 2.500 - 3.000 TL arasında fiyatlarda satılan giriş seviyesi cep telefonlarının fiyatları 1.300 - 1.500 TL’ye geriledi. Mobil İletişim Araçları ve Bilgi Teknolojileri İşadamları Derneği (MOBİSAD) Başkanı Mustafa Kemal Turnacı, Türkiye’de giriş seviyesindeki cep telefonu fiyatlarının sonunda, önceki seviye olan 1.500 TL bandına indiğini söyledi.

Yerli üretim hamlesinin giriş seviyesindeki telefon fiyatlarını önceki seviyesine getirdiğine işaret eden Turnacı, “Samsung’un cep telefonu üretimi başladı. A01 serisi telefonları, daha önceden 2.500 - 3000 TL seviyesindeydi. Türkiye’de üretilenler şu anda 1.300 - 1.500 TL’den satılmaya başlandı. Yerli üretim hamlesi cep telefonunda giriş seviyesini, olması gereken fiyat bandına getirdi” dedi.

Üst segment ne olur?

Turnacı, cep telefonunun her zaman temel ihtiyaç olduğunu savunduklarını anımsatarak, “Giriş seviyesi modeller önceden vergilerin yüksekliği nedeniyle 3.000 TL seviyelerine çıkmıştı. Ama yerli üretim sonucunda artık normale dönüyor. Türkiye’de şu anda 200 doların altında ithal edilen cihazlarda gözetim belgesi isteniyor. Bu durum piyasada bu cihazların da 200 dolarlık vergi dilimine girmesine neden oluyordu. Yerli üretimde gözetim belgesi istenmediği ve gümrük vergisinden muafiyet geldiği için vergi maliyetleri düşüyor ve cep telefonları çok daha uygun fiyata satılıyor” bilgisini verdi. Mustafa Kemal Turnacı, tüketicilerin yüksek fiyatlı cep telefonu segmentinde de düşüş olacağı beklentisine girdiğini ancak bu modellerin Türkiye’de üretilmemesi nedeniyle fiyatta herhangi bir düşüş beklenmediğini de vurguladı.

‘MADE IN TURKEY’ YAZIYOR

Türkiye’de üretilmeye başlanan cep telefonlarının kutularında ‘Made in Turkey’ (Türk Yapımı), ‘Assembled in Turkey’ (Türkiye’de Montajlandı) yazılarının da olduğu dikkat çekiyor. Samsung’un giriş seviyesi modeli A01’in kutusunda da Türkiye yapımı olduğu yazıyor. Oppo’nun da cep telefonu kutularında benzer yazı ve işaret olduğu görülüyor.

Xiaomi de düşürecek

Xiaomi Türkiye Ülke Müdür Yardımcısı İrfan Öztürk de, İstanbul Avcılar’daki fabrikada üretime başladıklarını anımsatarak, yeni modellerin nisan ayında raflarda olacağını söyledi. Yılda 5 milyon akıllı telefon üretim kapasitesine sahip olacaklarını anlatan Öztürk, “Salcomp ile ortak olan Xiaomi, 30 milyon dolarlık yatırımla Türkiye’de üretime başlıyor. Avcılar’da bulunan ve yaklaşık 14 bin metrekare kapalı alana sahip fabrikada üretimimiz olacak. 2 bin kişiye de istihdam sağlıyoruz” dedi. Yeni modellerle birlikte fiyatların da düşeceğini dile getiren Öztürk, “Her modelde değil ama Türkiye’de üretilen modellerde yüzde 10 - 15 indirim söz konusu olacak” ifadelerini kullandı.

Oppo mart sonu

Diğer cep markaları da üretim planlarını sürdürüyor. İstanbul Tuzla’da üretime başlayan Oppo’nun mart ayı sonu yerli modellerini piyasaya sürmesi beklenirken, Tecno, TCL ve Vivo’nun ise Türkiye’de üretime bir ay gecikmeli başlayacağı öğrenildi. Bürokratik sıkıntılar nedeniyle üretimin Tecno ve TCL’de mayıs ayına, Vivo’da ise haziran ayına kayacağı konuşuluyor.